Η συναισθηματική υπερφαγία (emotional overeating) αποτελεί ένα κεφάλαιο μεγάλο, πολύπλοκο και πολύ πιο συχνό φαινόμενο από ό,τι μπορεί να νομίζει κανείς. Πάμε λοιπόν να το σπάσουμε στα επί μέρους κομμάτια του για να μπορέσουμε να το κατανοήσουμε και τελικά να το αντιμετωπίσουμε.
Αρχικά ας δούμε τι είναι η συναισθηματική υπερφαγία
Πρόκειται για έναν εθισμό όπου το άτομο διακατέχεται από μια ακατάσχετη επιθυμία για φαγητό που προκύπτει, όταν υπάρχουν δύσκολες ψυχολογικές καταστάσεις όπως το στρες, ο θυμός, το άγχος, η μοναξιά, η λύπη και η πλήξη. Τα επεισόδια υπερφαγίας συνίστανται σε κατανάλωση τροφών με μεγάλη θερμιδική αξία, όπου το άτομο μπορεί να φτάσει σε σημείο να τρώει κρυφά, και να σταματάει μόνο όταν υπάρχει πόνος, ή θα πέσει για ύπνο, δεν υπάρχει έλεγχος στην ποσότητα. Ενώ αντιλαμβανόμαστε την πείνα σταδιακά, η συναισθηματική υπερφαγία λειτουργεί απότομα. Η έντονη επιθυμία για ένα φαγητό πλούσιο σε λιπαρά, η ακατάπαυστη κατανάλωση φαγητού σε μικρές ή μεγάλες ποσότητες συνδέεται με άσχημα συναισθήματα, που προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε αλλά δυστυχώς δεν το καταφέρνουμε.
Όπως προαναφέρθηκε πρόκειται για έναν εθισμό και έχει όλα τα χαρακτηριστικά αυτού: εξάρτηση (αίσθημα δυσφορίας ή δυσαρέσκειας που νοιώθει το άτομο όταν απομακρύνεται από την ουσία, που στην προκειμένη είναι το φαγητό), ανοχή (σταδιακά το άτομο δεν αρκείται στις προηγούμενες ποσότητες τροφής ούτε και στο είδος και παρατηρείται αύξηση ποσοτήτων και στροφή σε λιπαρές, ανθυγιεινές, περίπλοκες τροφές), αποφυγή συναισθημάτων (το φαγητό χρησιμοποιείται από το άτομο για την αποφυγή του εσωτερικού πόνου και ως διέξοδος από επώδυνα συναισθήματα) και τελικά ο φαύλος κύκλος του εθισμού.
Πως μπορεί κανείς να σπάσει τον φαύλο αυτό κύκλο;
Απενοχοποίηση – Πρόκειται για το πρώτο και σημαντικότερο βήμα. Σταμάτα να απαξιώνεις τον εαυτό σου για το υπερβολικό βάρος και για την κατανάλωση υπερβολικών ποσοτήτων τροφής. Μην περιμένεις να χάσεις το βάρος για να αγαπήσεις τον εαυτό σου.
Αυτοεκτίμηση – Μόνο όταν αλλάξεις τον τρόπο που σκέφτεσαι και νιώθεις για τον εαυτό σου οι αλλαγές στον τρόπο διατροφής θα είναι μόνιμες και θα έχουν αποτέλεσμα.
Επιμονή – Το πρόγραμμα διατροφής και άσκησης είναι απαραίτητο. Στην διάρκεια της προσπάθειας αυτής όμως θα υπάρξουν πισωγυρίσματα. Το σημαντικό είναι να μην απογοητευτείς από αυτό, αλλά να ξαναπροσπαθήσεις.
Δημιουργικότητα – Αναγνώρισε τις ανάγκες σου και τους τομείς της ζωής σου που θέλουν προσοχή και κινητοποιήσου δημιουργικά ώστε να τους καλύψεις.
Πρακτικές συμβουλές για την αντιμετώπιση τέτοιων επεισοδίων
Έχετε τον έλεγχο. Αναγνωρίστε πως η διατροφή σας εξαρτάται από εσάς και όχι από κάποιο παρορμητικό συναίσθημα.
Προσοχή στα σνάκς. Ιδίως σε αγχωτικές περιόδους τήρησε ένα πρόγραμμα που θα έχει 3 κυρίως γεύματα και 2 ενδιάμεσα σνακ και προσπάθησε να μην ξεφύγεις από αυτό.
Κάνε υγιεινές επιλογές. Απομάκρυνε από το σπίτι οτιδήποτε λιπαρό, επεξεργασμένο και ανθυγιεινό και εφοδιάσου με φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης κ.λ.π.
Μάθε το σώμα σου, αναγνώρισε πότε πεινάς πραγματικά και πότε όχι. Κάνε τις σωστές επιλογές για να ικανοποιήσεις την πείνα σου.
Φρόντισε και αγάπησε τον εαυτό σου!
By Άννα Η. Ματσαγγούρα
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος